Nghiên cứu thành phần hóa học và hoạt tính kháng nấm, kháng khuẩn, chống ung thư của một số loài thực vật chi cơm nguội và chua ngút họ đơn nem ở Việt Nam

Trong khoảng thời gian từ tháng 12/2011 đến tháng 12/2014, nhóm nghiên cứu tại Viện Hóa học các Hợp chất thiên nhiên do TS. Nguyễn Thị Hồng Vân làm chủ nhiệm đã hoàn thành đề tài “Nghiên cứu thành phần hóa học và hoạt tính kháng nấm, kháng khuẩn, chống ung thư của một số loài thực vật chi cơm nguội (Ardisia) và chua ngút (Embelia) họ đơn nem (Myrsinaceae) ở Việt Nam”.

Nghiên cứu đề ra mục tiêu điều tra, thu hái và xác định tên khoa học của một số loài thực vật thuộc chi Ardisia họ đơn nem (Myrsinaceae) phân bố đặc trưng ở Việt Nam và chưa được nghiên cứu nhiều trên thế giới: A.incarnata, A.maculosa, A.balansana, A.expansa… Sàng lọc các đối tượng nghiên cứu theo định hướng hoạt tính kháng nấm, kháng khuẩn và gây độc tế bào, chống ung thư để tìm kiếm các thành phần có hoạt tính cao. Nghiên cứu về hóa học, chiết tách phân lập và xác định cấu trúc các hợp chất từ các thành phần có hoạt tính cao, phát hiện các chất mới.

Thông qua áp dụng các phương pháp thử hoạt tính kháng nấm, kháng khuẩn, phương pháp thử hoạt tính kháng virus, phương pháp thử độ độc tế bào in vitro, nhóm nghiên cứu đã thu được những kết quả nổi bật sau:
- Đã điều tra, thu hái và xác định tên khoa học của 10 loài thực vật thuộc họ Đơn nem (Myrsinaceae) ở Việt Nam bao gồm 1 loài thuộc chi Chua ngút (Embelia) là rè dai (Embelia undulata) và 9 loài thực vật thuộc chi Cơm nguội (Ardisia) như cơm nguội nhu nhãn (A.pseudocrispa Pit.), cơm nguội Anh thảo (A.primulifolia Gardn.) và cơm nguội đảo (A.insularis Mez.).
- Đã tiến hành xử lý mẫu, tạo 10 cặn chiết metanol của 10 mẫu thực vật thu được để tiến hành sàng lọc hoạt tính kháng nấm, kháng khuẩn và gây độc tế bào.
- Đã tiến hành sàng lọc hoạt tính kháng nấm, kháng khuẩn và hoạt tính gây độc tế bào trên 5 dòng tế bào ung thư thử nghiệm là KB, LU-1, HepG2, LNCaP và MCF7 của 10 mẫu cặn chiết metanol thu được.
- Từ kết quả sàng lọc hoạt tính sinh học, đã tiến hành thu mẫu với số lượng lớn của 5 loài thực vật, như rè dai (Embelia undulata), cơm nguội thắm (Ardisia incarnata), cơm nguội balansana (A. balansana), cơm nguội rạng (A.splendens) và cơm nguội đảo (A. insularis) để tiến hành nghiên cứu thành phần hóa học.
- Đã lần đầu tiên nghiên cứu về thành phần hóa học của rè dai (Embelia undulata), cơm nguội thắm (Ardisia incarnata), cơm nguội balansana (A. balansana), cơm nguội rạng (A.splendens) và cơm nguội đảo (A. insularis).
- Đã phân lập và xác định cấu trúc của 43 hợp chất sạch, trong đó có 2 hợp chất mới lần đầu tiên phân lập được từ thiên nhiên bao gồm hợp chất AS-1 được phân lập từ lá cây cơm nguội rạng (A.splendens) và hợp chất AI-1 từ lá cây cơm nguội đảo (A. insularis).
- Đã tiến hành thử hoạt tính sinh học của một số chất phân lập được.
- Đã xây dựng quy trình chiết tách quy mô phòng thí nghiệm hoạt chất myricitrin từ lá cây cơm nguội thắm (Ardisia incarnata) để phục vụ cho các định hướng ứng dụng tiếp theo.