Hỏi: Nghệ được dùng phổ biến làm gia vị thực phẩm và trong dược phẩm, đặc biệt trong điều trị các bệnh đường tiêu hóa. Được biết có thể sử dụng nghệ để điều trị các bệnh hô hấp, xin hỏi có công nghệ nào trong lĩnh vực này không? (Mỹ Dung- Bình Dương)
Đáp: Nhiều loại dược liệu có thành phần là các loại tinh dầu điều trị các bệnh đường hô hấp. Các tinh dầu như menthol, camphor đã được công bố có tác dụng chữa viêm xoang, viêm mũi, thường được dùng ở dạng hít hoặc xông. Đối với nghệ (Rhizoma Curcuma longae), theo các tài liệu chuyên ngành, có tác dụng kháng sinh, chống viêm, bảo vệ niêm mạc, chữa viêm loét niêm mạc, phục hồi và tái tạo tế bào da, niêm mạc, … Tuy nhiên, hiện nay chưa có chế phẩm nào sử dụng kết hợp chiết xuất từ nghệ với menthol, camphor và các tinh dầu khác để chữa viêm mũi, viêm xoang hay viêm họng do dị ứng.
Sáng chế của tác giả Nguyễn Thị Hương Liên được cấp bằng sáng chế số 1-0007576 tại Việt Nam đề cập đến hỗn hợp chiết xuất từ nghệ và dược phẩm chứa hỗn hợp này dùng để điều trị các bệnh về đường hô hấp. Các dược phẩm từ hỗn hợp chiết xuất từ nghệ theo sáng chế tác động dựa trên việc tăng cường tuần hoàn niêm mạc, làm khỏe niêm mạc, tăng ngưỡng nhạy cảm của niêm mạc mũi họng với các dị nguyên. Dược phẩm này có thể được bào chế ở dạng dung dịch xịt mũi, dung dịch nhỏ mũi và dung dịch xịt họng.
Thành phần nguyên liệu
· Chiết xuất từ nghệ có thành phần chính là curcumin, có tác dụng chống oxy hóa, hoạt huyết, tăng cường nuôi dưỡng, tái tạo tế bào niêm mạc bị tổn thương do phản ứng dị ứng, làm tăng ngưỡng nhạy cảm với các tác nhân gây dị ứng ở niêm mạc mũi và xoang, giúp cho niêm mạc mũi, xoang họng tăng khả năng chịu đựng khi tiếp xúc với dị nguyên (thời tiết chuyển lạnh, phấn hoa, bụi nhà, lông mèo, ...), nên về căn bản hỗ trợ cho các bệnh nhân viêm mũi, viêm xoang dị ứng giảm dần và loại bỏ tình trạng quá nhạy cảm khi tiếp xúc với dị nguyên. Ngoài ra, chiết xuất từ nghệ còn có tác dụng chống viêm, kháng sinh nhẹ.
| · Chiết xuất từ nghệ có thể thu được bằng cách chiết bằng cồn, cất thu hồi dung môi hoặc chiết bằng propylen glycol, hoặc chiết bằng hỗn hợp cồn-nước-propylen glycol theo các phương pháp đã biết trong lĩnh vực kỹ thuật này. · Menthol và camphor có tác dụng tăng cường tuần hoàn niêm mạc, giảm viêm tắc mũi họng. · Rượu benzylic 100% có tác dụng bảo quản, chống nhiễm khuẩn.
· Vitamin E có tác dụng bảo quản, chống oxy hóa.
· Glyxerin, propylen glycol và nước cất được sử dụng làm dung môi.
| | Tỷ lệ thành phần nguyên liệu 
|
Quy trình sản xuất hỗn hợp chiết xuất từ nghệ theo sáng chế:
Quy trình: chiết xuất từ nghệ được bổ sung menthol và camphor ® Khuấy đều để tạo thành hỗn hợp đồng nhất ® Bổ sung vitamin E, rượu benzylic và glyxerin ® Bổ sung từ từ nước cất (khuấy đều trong khi bổ sung nước cất và cho đến khi thu được hỗn hợp đồng nhất) ® Thành phẩm hỗn hợp chiết xuất từ nghệ.
Hỗn hợp chiết xuất từ nghệ thu được là chất lỏng trong suốt, màu vàng đậm đến đỏ nâu, có mùi đặc trưng, chứa curcumin là thành phần chính của nghệ.
Sáng chế đề xuất dược phẩm chứa hỗn hợp chiết xuất từ nghệ bằng cách phối hợp hỗn hợp chiết xuất từ nghệ với một số tá dược và dung môi khác như methyl hydroxyl benzoat (nipazin) và propyl hydroxyl benzoat (nipazol), Tween 80.
Công thức 1: bào chế dược phẩm ở dạng dùng qua đường mũi hoặc qua đường miệng, như thuốc xịt mũi, thuốc nhỏ mũi có tác dụng chữa viêm mũi, viêm xoang, viêm họng do dị ứng. Thành phần (% khối lượng) gồm: hỗn hợp chiết xuất từ nghệ (80 – 88 %), nipagin (10 – 18 %), nipasol (1-2 %).
Dược phẩm dùng qua đường mũi được bào chế bằng cách đun nóng hỗn hợp chiết xuất từ nghệ lên đến 40°C, sau đó bổ sung nipagin và nipasol, tiếp theo, khuấy đều cho đến khi thu được khối hỗn hợp lỏng đồng nhất màu vàng sẫm, có mùi thơm của tinh dầu. Để nguội hỗn hợp thu được và đóng vào lọ dùng để xịt mũi hoặc nhỏ mũi. Bảo quản nơi khô, mát, tránh ánh sáng trực tiếp.
Công thức 2: bào chế dược phẩm ở dạng dùng qua đường miệng, thuốc xịt họng có thành phần (% khối lượng) gồm: hỗn hợp chiết xuất từ nghệ (91,5 - 95,5 %), Tween 80 (4,5 - 8,5 %).
Dược phẩm dùng qua đường miệng được bào chế bằng cách đun nóng hỗn hợp chiết xuất từ nghệ lên đến 40°C, sau đó bổ sung Tween 80. Tiếp theo khuấy đều cho đến khi thu được khối hỗn hợp lỏng đồng nhất màu vàng sẫm, có mùi thơm của tinh dầu.
Ví dụ: sản xuất 1 kg hỗn hợp chiết xuất từ nghệ
Nghệ tươi được chiết xuất như sau: 125 g nghệ tươi được rửa sạch, sau khi tráng lại bằng nước cất, nghệ được chuyển vào máy cắt và được cắt tới kích thước khoảng 2- 4 mm. Tiếp theo, nghệ đã cắt được chuyển vào thùng chiết chứa cồn etylic 90° và chiết nóng ngược dòng 3 lần, mỗi lần 100 ml cồn ở 50-70°C, gộp chung dịch chiết thu được từ cả 3 lần với nhau, lọc lấy dịch chiết, cất thu hồi dung môi để thu được khoảng 125 g chiết xuất từ nghệ.
Đế có hỗn hợp chiết xuất từ nghệ, từ chiết xuất nghệ thu được ở trên pha thêm vào 50 g propylen glycol, 50 g glyxerin, 0,5 g vitamin E, 10g rượu benzylic, 2,5 g camphor, 2,5 g menthol, và 759,5 g nước và khuấy kỹ đến khi thu được hỗn hợp chiết xuất nghệ đồng nhất, màu vàng đậm đến đỏ.
Ví dụ: sản xuất 1 kg thuốc xịt mũi
Thuốc xịt mũi được bào chế bằng cách đun nóng hỗn hợp chiết xuất từ nghệ lên đến 40°C, sau đó bổ sung nipagin và nipasol theo tỷ lệ sau:
- Hỗn hợp chiết xuất từ nghệ: 850 g
- Nipagin: 135 g
- Nipasol: 15 g
Tiếp theo khuấy đều hỗn hợp đến khi thu được khối hỗn hợp lỏng đồng nhất màu vàng sẫm, có mùi thơm của tinh dầu. Hỗn hợp thu được được để nguội và đóng vào các chai nhựa dùng để xịt mũi có dung tích 20 ml.
Thuốc nhỏ mũi có thành phần và cách bào chế giống như thuốc xịt mũi, ngoại trừ việc thuốc được đóng vào chai nhựa dùng để nhỏ mũi.
Ví dụ: sản xuất 1 kg thuốc xịt họng
Các thành phần cho thuốc xịt họng để thu được l kg thành phẩm như sau: hỗn hợp chiết xuất từ nghệ: 915 g, Tween 80 85 g. Các bước pha chế được tiến hành tương tự như với thuốc xịt mũi.
Kết quả sử dụng dược phẩm hỗn hợp chiết xuất từ nghệ:
Thử nghiệm được tiến hành trên các bệnh nhân bị viêm mũi dị ứng và viêm xoang, viêm mũi dị ứng hỗn hợp mạn tính.
Thuốc xịt mũi điều trị viêm mũi dị ứng: sử dụng cho 21 bệnh nhân (11 bệnh nhân viêm mũi dị ứng mạn tính từ 5-10 năm và 10 bệnh nhân viêm mũi dị ứng cấp).
Liều dùng là 0,2- 0,4 ml/lần mỗi bên mũi, 2- 3 giờ xịt một lần. Bệnh nhân viêm mũi dị ứng cấp được cho dùng trong 3-7 ngày liên tục. Các bệnh nhân này thường khỏi hẳn sau 1-3 ngày điều trị. Bệnh nhân viêm mũi dị ứng mạn tính được cho dùng trong 30 ngày liên tục. Sau 3- 5 ngày điều trị, số lần hắt hơi ở các bệnh nhân này giảm khoảng 70 % số lần hắt hơi và tăng khoảng cách nghỉ giữa các lần hắt hơi. Hiện tượng viêm tắc mũi và sổ mũi hầu như không còn. Sau khi dùng liên tục trong 30 ngày, niêm mạc mũi trở nên khỏe mạnh, khi tiếp xúc lại với dị nguyên chỉ còn cảm giác ngứa mũi nhẹ, hắt hơi rất ít.
Thuốc xịt mũi điều trị viêm xoang, viêm mũi dị ứng hỗn hợp mạn tính: sử dụng cho 9 bệnh nhân mắc bệnh từ 3-10 năm.
Liều dùng 0,2-0,4 ml/lần mỗi bên mũi, 2- 3 giờ xịt một lần. Sau khi dùng sản phẩm 3-7 ngày, giải quyết được 70 % triệu chứng tắc mũi, ứ đọng niêm dịch ở các xoang. Các niêm dịch quánh ở các xoang dễ dàng long ra, chảy ra theo đường mũi. Bệnh nhân giảm nhiều cảm giác nặng nề ở các xoang, dễ ngủ hơn về đêm, giảm tiết dịch khi tiếp xúc lại với dị nguyên. Sau khi dùng sản phẩm liên tục 30 ngày, bệnh nhân hầu như không còn cảm giác nặng nề ở các xoang, cảm giác khỏe mạnh, nhẹ nhõm khi tiếp xúc lại với dị nguyên.
Thuốc nhỏ mũi điều trị viêm mũi: sử dụng cho 8 bệnh nhân viêm mũi dị ứng mạn tính và 7 bệnh nhân viêm mũi dị ứng cấp tính.
Liều dùng là 0,2- 0,4 ml/lần mỗi bên mũi, 2-3 giờ xịt một lần. Bệnh nhân viêm mũi dị ứng cấp được cho dùng trong 3- 7 ngày liên tục. Các bệnh nhân này thường khỏi hẳn sau 1-3 ngày điều trị. Bệnh nhân viêm mũi dị ứng mạn tính được cho dùng trong 30 ngày liên tục. Sau 3-5 ngày điều trị, số lần hắt hơi ở các bệnh nhân này giảm khoảng 70% và tăng khoảng cách nghỉ giữa các lần hắt hơi. Hiện tượng viêm tắc mũi và sổ mũi hầu như không còn. Sau khi dùng liên tục trong 30 ngày, niêm mạc mũi trở nên khỏe mạnh, khi tiếp xúc lại với dị nguyên chỉ còn cảm giác ngứa mũi nhẹ, hắt hơi rất ít.
Thuốc xịt họng điều trị viêm họng: sử dụng cho 10 bệnh nhân viêm họng do dị ứng.
Liều dùng là 0,2 - 0,4 ml/lần, 2-3 giờ xịt một lần. Sau khi dùng thuốc xịt họng từ 1-3 ngày, các bệnh nhân này đã giảm được 80% triệu chứng ngứa họng, đau họng.
Các dược phẩm từ nghệ theo sáng chế giúp cho niêm mạc mũi, xoang, họng của bệnh nhân vốn đang ở trạng thái quá mẫn cảm trở nên khỏe mạnh hơn nhờ dược phẩm chứa các thành phần có tính chất kháng oxy hóa và có khả năng tái tạo tế bào niêm mạc mới, tăng ngưỡng nhạy cảm vốn rất thấp ở những người cơ địa viêm mũi, viêm xoang do dị ứng. Nhờ đó, ngưỡng nhạy cảm với các dị nguyên được tăng lên, dần dần trở về điểm phản xạ bình thường của người khỏe mạnh. Đây là điểm khác biệt rất lớn của liệu pháp điều trị viêm mũi, viêm họng, viêm xoang do dị ứng này so với các phương pháp điều trị đã biết.
STINFO số 11/2013